maandag 27 februari 2012

Wildplukken: wilde knoflook

wildoogst


We zijn weer eens in de Morvan. De sneeuw is hier nog maar net verdwenen en op schaduwplekken, daar waar de stralen van de laaghangende winterzon nog geen bereik hebben, ligt de herinnering aan een strenge vorstperiode in de vorm van decimeters dikke ijsplakken. ’s Nachts vriest het nog dat het kraakt, maar waar de kleur grijs in het Bourgondische kleurenpalet de boventoon voert steken heel eigenwijs de eerste groene blaadjes hun kopjes al boven de grond. En dat is voer voor de gepassioneerde wildplukker. In de Bourgogne, het gastronomisch bolwerk van Europa, wat zeg ik, van de wereld stroomt mijn culinaire hartje vol van vreugde bij de ontdekking van een paar groene sprietpluimpjes die uit de humusbruine Bourgondische bermaarde steken. Ik voel, ik trek en ruik: jawel, onmiskenbaar, het is wilde look. De heerlijk lichte knoflookgeur kringelt langzaam mijn koude rode reukorgaan binnen. Mijn enthousiasme werkt aanstekelijk, want al snel rennen mijn kinderen van de ene naar de andere kant van de weg, steeds weer nieuwe groepjes look ontdekkend. Op een gegeven moment lopen we langs een metershoge turfwal vol met look. Onze dag kan niet meer stuk. Met een handje vol, de rest laten we staan tot morgen, lopen we verder, naar huis, naar de keuken, al fantaserend over de heerlijkheden die we met wilde look kunnen gaan maken; lekker in een groene salade, in een kruidenboter, in een quiche… We concluderen: look kan eigenlijk overal in. Het is in overvloed voorradig, dus we kunnen onze fantasie de hele week de vrije loop laten gaan. Totdat wilde look ons volledig de keel uit gaat hangen. Tot volgend jaar dan. Dan beginnen we weer opnieuw en zijn we weer net zo blij als vandaag met de eerste vondst groene wilde look in een argeloze Bourgondische berm.



maandag 20 februari 2012

Film&FoodBergenNH enzo


Bergense lekkernijen


Voor alle foodies, culifielen, kookfanaten en andere lekkerbekken: in Bergen gebeurt het. Als je van lekker eten houdt dan kom je de komende paar maanden in Bergen ongelofelijk goed aan je trekken. Ondanks het grote aantal horecagelegenheden gebeurde er naar mijn mening nog akelig weinig spannends op culinair gebied in deze gemeente en ik dacht dat daar maar eens verandering in moest komen. Gelukkig was ik niet de enige, want voor de zomer alleen al hebben we een Amusetour op 18 maart, de premiere van het Film&FoodBergenNH op 13-15 april en in juni een paar dagen Bourgondisch Bergen op het programma staan. Klinkt goed, nietwaar? Wat natuurlijk niemand mag missen is het eerste Film&FoodBergenNH dat van 13 tot 15 april plaatsvindt in de Zwarte Schuur en door niemand minder wordt georganiseerd dan... jawel De Keuken van Bergen. Het idee achter dit festival is, behalve genieten van heerlijk eten en prachtige foodfilms, om de lokale en streekproducenten eens extra onder de aandacht te brengen. Je vergeet het misschien wel eens, omdat alle mogelijk denkbare ingrediënten uit alle windstreken zo maar in de schappen van de grootgrutters liggen, dag in dag uit, jaar in, jaar uit, ongeacht het seizoen, maar hier in onze eigen duinstreek worden echt lekkere producten geteeld, gehouden, geproduceerd en gebakken. Ik was afgelopen zaterdag een paar uurtjes op pad om wat flyers rond te brengen en kom dan toch maar weer thuis met tassen vol fantastisch lekkers, gewoon uit eigen streek op locatie gemaakt en verpakt, om in eigen huis bij brandende haard heerlijk van te genieten. Stap zelf eens een middagje op de fiets, er staat toevallig een fietsroute op deze site, en bezoek de mooie bedrijven van de lokale producenten. Zo veel lekkers, daar kun je alleen maar heel erg blij van worden. Ik vind dat we daar toch best een beetje trots op mogen zijn. En om dat te delen met anderen is er het Film&FoodBergenNH: een weekend lang genieten van heerlijke met streekproducten bereide diners of de proeverij van streekproducten en van de prachtige Italiaanse foodfilms. En ook de jeugd van tegenwoordig wordt niet vergeten. Zij kunnen op zaterdagmiddag terecht in 't Oude Hof voor een speciaal KidsFilm&Food programma met onder andere een kidskookworkshop door Annette van Ruitenburg en de ontknoping van de KidsFoodFilm wedstrijd. Maak een leuk filmpje over je favoriete gerecht, stuur het naar De Keuken van Bergen en maak kans op het meest duurzame kinderkookboek Het Geheim van de Zoete Sommelbes van niemand minder dan Annette zelf. En, omdat de streekproducenten zelf zeker niet mogen ontbreken, is er zondagmiddag ter afsluiting van het festival een streekproductenmarkt in het dorp te bezoeken. Daar kun je kennismaken met de producenten en hun heerlijkheden. Het festival kan uiteraard niet bestaan zonder het enthousiasme van de verschillende partners; zoals de mensen van Cinebergen en blooming die hun expertise en prachtige locaties beschikbaar stellen voor het festival en natuurlijk we zijn erg blij dat Annette van Ruitenburg bereid is gevonden om Texel te verlaten en de Kidskookworkshop te verzorgen. Als auteur van Het Geheim van de Zoete Sommelbes weet zij als geen ander hoe ze kinderen kan aansporen om lekker en duurzaam te koken. Ben je al enthousiast? Bezoek dan de website van het festival en boek je kaarten nu. Er is maar een beperkt aantal kaarten per voorstelling beschikbaar, dus wees er snel bij! En, omdat het een festival voor en door Bergenaren is en we er een daverend succes van willen maken, kunnen we altijd wat extra handjes gebruiken. Ik hoop jullie daar te zien.


Culinaire agenda Bergen:
Amusetour 18 maart: www.amusetour.nl
Film&FoodBergenNH 13-15 april: filmfoodbergennh.weebly.com
Bourgondisch Bergen 17/18 juni: nog geen website.

Meer weten over streekproducenten? Lees dan ook:

La Grande Bouffe, maar dan zonder doodgaan
Westfriese wijn
Voedsel uit eigen streek

donderdag 2 februari 2012

Koken met Zeewier

Sesam-zeewiercracker
Zeewier, zeeplanten of algen. Er zijn wel 20.000 soorten van te vinden op aarde. Of beter gezegd: in zee. En de mens schijnt daar vele honderden van te eten. Nou, de Nederlandse mens niet meegerekend dan. Althans, nog niet. Maar daar lijkt langzaam aan verandering in te komen. De economische crisis heeft, zoals ons allen wel bekend, vele nare gevolgen, maar als minuscuul lichtpuntje in dat gitzwarte donker mogen we constateren dat het opvallend genoeg ook heeft aangezet tot nadenken. De crisis heeft ons allen hardhandig met de neus op de feiten gedrukt: als we op de ons bekende wijze door blijven produceren en consumeren dan is het heel snel over. Op. Klaar. De crisis dwingt ons om anders na te denken over onze dagelijkse behoeften. Buiten de gebaande paden. En dus zelfs over voedsel. Moeten we nu echt elke dag biefstuk, kilo's gehakt of kipfilets eten? Of kan het misschien wat minder? Of kunnen we het zelfs een dagje laten staan? Jaren geleden toen alles nog in overvloed en voor altijd en eeuwig beschikbaar leek te zijn, werd daar niet zo bij stilgestaan. Zeker niet door het brede publiek. Producenten produceerden als gekken, verzonnen allerlei idiote alternatieven voor vlees die, helaas voor de schaars beschikbare vruchtbare grond ter wereld dan weer wel van groenten zoals soja en granen moest worden gemaakt. En, vice versa consumeerden consumenten als gekken. Maar nu we allemaal moeten bezuinigen en we niet zomaar rücksichtslos ons geld uit willen geven aan wat de gek, lees: de gemiddelde producent, ons voorschotelt, wordt zelfs het brede publiek wakker en kritischer. Ze gaat op zoek naar alternatieven. Die eens zo onuitputtelijke bron van vlees en vis en ik noem maar eens wat, aardappelen en mais lijkt bij nader inzien toch niet zo onuitputtelijk te zijn, althans niet zonder schade toe te brengen aan mens en dier en zeker niet op lange termijn en dat is waar het wringt. Megastallen en legbatterijschuren schijnen toch niet zo heel goed te zijn voor de gezondheid van vleesvee, dieren worden zwak en zielig en eten zichzelf of soortgenoten aan of op. Bacteriën worden resistent wegens overmatig toediening van preventieve medicatie en de grootschaligheid en dieren worden ziek. Varkenspest, BSE, kippen- en varkensgriep en nu weer dat nare Schmallenberg virus. Zelfs onze groenten worden via besmette mest met resistente bacteriën geïnfecteerd. Lieve mensen: dat moet toch anders kunnen? Groot is in elk geval niet beter. Maar wat zijn de alternatieven? Kleinschalig vee gaan houden betekent ook minder beschikbaarheid, en toch moeten we elke dag eten en de noodzakelijke voedingsstoffen binnenkrijgen. 

Volgens Bert Baanders van Algues Atlantica is zeewier het antwoord op de dringende vraag hoe we duurzaamheid kunnen incorporeren in de keuken. Waar men in vroeger tijden zeewier alleen tijdens hongersnoden als eetbare plant zag, als bittere noodzaak om aan de benodigde eiwitten te komen, wordt nu serieus gekeken naar de mogelijkheden van zeewier om als basisvoedsel te dienen. Zeg maar net als aardappelen of graan. Volgens Bert heeft zeewier die potentie en hij heeft verschillende verse in zeezout geconserveerde soorten meegenomen om deze stelling te onderstrepen. Tijdens de kookworkshop bij Femke van den Heuvel van biologisch groentenrestaurant Vlam in de Pan te Haarlem is het aan de deelnemers om er naar believen een groentenamuse van te bereiden en mag één groepje zich zelfs wagen aan een dessert. Over uitdagingen gesproken. Er is een mand vol vergeten groenten aanwezig van Han de Kroon en verder hoeven we maar om ingrediënten te roepen, Femke tovert het tevoorschijn. Na een uurtje koken en een half uurtje afwassen, mogen we eindelijk aan tafel. Het resultaat is verrassend: vooral de Vermicelle de mer en de Dulse sauvage doen het erg goed bij de aanwezigen. Het is in gepureerde vorm gebruikt in sauzen en smeersels, rauw als salade of in soepen voor de extra bite, gekookt of meegebakken in de hartige kletskoppen. Het is, in tegenstelling tot de algemene verwachting, helemaal niet zout. Een beetje ziltig misschien, maar het voert absoluut niet de boventoon. Het leent zich daarom voor zeer diverse gerechten en bereidingswijzen en kan zich zo in vele vormen bruikbaar maken in de keuken. De verrassing van de avond is wel dat het ook zeer succesvol kan worden verwerkt in het, uiteraard zoete, dessert: in het deeg voor de cakejes van kastanjemeel, in de kokosvulling, de meringuetopping en de zoete sesamcrackers. Het verrassende is, zeewier gaat niet vervelen, zelfs niet na vier gangen en een dessert.  Zo blijkt dat Bert niet heeft opgeschept; zeewier heeft in potentie wel degelijk een toekomst en wellicht niet alleen als delicatesse. Er is genoeg van en in een grote verscheidenheid. Het is bovendien goed te kweken, er zijn al verschillende proefboerderijen in de Oosterschelde en in de Waddenzee. Dus ben je op zoek naar alternatieven? Verleg dan je culinaire horizon en duik eens in de wereld van zeewier.



Pompoen-Vermicelle de mer soepje
Zeewier-dessert